Ewidencja odpadów – zmiany zasad gospodarki odpadami w 2020 roku

Od 1 stycznia 2020 r. nastąpiała zmiana zasad ochrony środowiska i ewidencji odpadów.

Uruchomiono nowe moduły BDO – moduł ewidencji i moduł sprawozdawczości. Obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze gospodarki odpadami zostały przeniesione do systemu elektronicznego, co oznacza, że posiadacze odpadów od 1 stycznia 2020 r. dokumentację związaną z odpadami prowadzą za pośrednictwem indywidualnego konta w systemie BDO.
Poniżej krótkie podsumowanie.

Kto ma obowiązek rejestracji w rejestrze BDO?

Obowiązkiem rejestracji w Rejestrze BDO objęte są nie tylko podmioty, które wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów, ale również wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań.

Czy obowiązek rejestracji w rejestrze BDO dotyczy także firm jednoosobowych?

Obowiązek dotyczy nie tylko dużych firm, ale też osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które wytwarzają śmieci nie będące zwykłymi odpadami komunalnymi. Do tej pory przedsiębiorcy podpisywali umowy na ich odbiór, od 2020 r. prowadzą ewidencję odpadów i wystawiają karty przekazania w elektronicznym systemie BDO.

Kto nie podlega wpisowi do rejestru BDO?

Wpisowni nie podlegają:

• osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące odpady na potrzeby własne (np. odpady komunalne),

• podmiot władający powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe, zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów,

• podmiot prowadzący działalność inną niż działalność gospodarcza w zakresie gospodarowania odpadami, który zbiera odpady opakowaniowe i odpady w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, w tym zbieranie leków i opakowań po lekach przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach, systemy zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowo-wychowawczych, urzędach i instytucjach (nieprofesjonalna działalność w zakresie zbierania odpadów),

• transportujący wytworzone przez siebie odpady,

• wytwórca odpadów będący rolnikiem gospodarującym na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha.

30 grudnia 2019 roku ukazało się Rozporządzenie Ministra Klimatu w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. 2019 poz. 2531). W obowiązującym wcześniej rozporządzeniu 18 grup odpadów było zwolnionych z ich ewidencjonowania, zgodnie z nowym rozporządzaniem ilość ta wzrosła do 46 grup.

Przepisy nowego rozporządzenia z ochrony środowiska zmieniają także ilości odpadów dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji. Te kwestie są szczególnie istotne w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, które wytwarzają stosunkowo małe ilości odpadów.

Opakowania a ewidencja odpadów

Na mocy nowego rozporządzenia Minister Klimatu zwolnił z obowiązku prowadzenia ewidencji m.in. część wytwórców odpadów opakowaniowych. Odpady z grupy 15 powstają często w wyniku rozpakowywania opakowań zbiorczych – w przypadku małych przedsiębiorstw takie odpady powstają w niewielkich ilościach. Regulacje w tym zakresie dotyczą w szczególności właścicieli sklepów, biur i innych punktów handlowych, do których produkty dostarczane są w opakowaniach zbiorczych (np. w kartonach, opakowaniach z tworzyw sztucznych itp.).

Odpady niebezpieczne a ewidencja odpadów

Nowe rozporządzenie Ministerstwa Klimatu wyłącza także z obowiązku prowadzenia ewidencji część grup odpadów niebezpiecznych. Wśród nich znajdują się m. in. zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne, baterie zawierające rtęć, czy opakowania z metali zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone.

Te ostatnie są szczególnie istotne z punktu widzenia zakładów kosmetycznych czy fryzjerskich, w którym takie opakowania są powszechnie używane. Należy jednak pamiętać, że jeżeli w wyniku prowadzonej przez siebie działalności wykonuje się zabiegi w związku z którymi pojawiają się odpady medyczne (które są odpadami niebezpiecznymi) – takie firmy muszą znaleźć się bezwzględnie w BDO.

Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów

Co z podmiotami, które nie dokonają wpisu do Rejestru BDO?

Jeżeli podmiot wytworzył odpady i nie będzie zarejestrowany, nie może przekazać tych odpadów np. odbierającemu. Nie będzie miał możliwości wystawienia elektronicznej karty przekazania odpadów. Niektóre firmy nie będą mogły w związku z tym odebrać od podmiotu odpadów.

Jakie są sankcje karne z tytułu braku rejestracji w BDO?

Za brak wniosku o wpis do BDO lub o zmianę wpisu, lub o wykreślenie z rejestru, lub złożenie wniosku niezgodnego ze stanem faktycznym przepisy przewidują karę aresztu lub grzywny.

Za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do BDO grozi administracyjna kara pieniężna od 5 tyś. zł do 1 miliona zł. Za nieumieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością grozi administracyjna kara pieniężna od 5 tyś. zł do 1 miliona zł. Za transport odpadów bez wpisu do BDO kara wynosi od 2 tyś. zł do 5 tyś. zł.

BDO - sprawozdania za odpady do 30 czerwca 2020 roku - przedłużenie terminu na składanie sprawozdań i przedłużenie możliwości składania formy papierowej

31 stycznia 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw w zakresie dotyczącym prowadzenia ewidencji i składania sprawozdań w bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO).

Dzięki powyższej nowelizacji, przedsiębiorcy zyskali dodatkowe 3 miesiące na złożenie sprawozdań odpadowych – do 30 czerwca. Jest to koło ratunkowe dla tych, którzy nie zdążyli przygotować się do znowelizowanych regulacji i nie zarejestrowali się w elektronicznym rejestrze BDO. Dotychczas dokumenty te należało składać do 31 marca następnego roku za rok poprzedni. Sprawozdania za 2019 r. są pierwszymi, które należy składać elektronicznie za pomocą BDO - dlatego zdecydowano się przedłużyć okres ich przedkładania.

Do końca czerwca został także przedłużony czas na rejestrację do bazy BDO. Do 30 czerwca 2020 r. może równolegle prowadzić ewidencję w BDO oraz w formie papierowej, o ile przekazujący odpady wystawi kartę przekazania odpadów (KPO) lub kartę przekazania odpadów komunalnych (KPOK) w tej formie. Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że najpóźniej do 31 lipca 2020 r. mają czas, aby dokumenty wystawione do 30 czerwca 2020 r. w formie papierowej wpisać do systemu BDO.

W przypadku awarii systemu BDO dokumenty ewidencji odpadów sporządza się w formie papierowej lub elektronicznej poza systemem BDO, a następnie w terminie 30 dni od dnia ustania awarii wprowadza się je do systemu BDO. O czasie trwania awarii systemu BDO administrator tego systemu informuje poprzez zamieszczenie komunikatu w tym przedmiocie na swojej stronie BIP oraz na stronie internetowej rejestru BDO umożliwiającej dostęp do indywidualnego konta BDO, o ile jest to technicznie możliwe.

Ewidencja odpadów – KEO i KPO

Ewidencję odpadów prowadzi się z zastosowaniem następujących dokumentów:

• w przypadku posiadaczy odpadów: karta przekazania odpadów, karta ewidencji odpadów, karta ewidencji komunalnych osadów ściekowych, karta ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, karta ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji,

• w przypadku sprzedawcy odpadów i pośrednika w obrocie odpadami, niebędących posiadaczami odpadów - karta ewidencji odpadów niebezpiecznych.

Ewidencję odpadów można prowadzić w systemie teleinformatycznym, umożliwiającym poświadczenie dokumentów ewidencji odpadów za pomocą podpisu elektronicznego.
Karta przekazania odpadów

Kartę przekazania odpadów sporządza posiadacz odpadów, który przekazuje odpady do następnego posiadacza odpadów albo do prowadzonych przez siebie miejsc zbierania odpadów lub miejsc przetwarzania odpadów, przed rozpoczęciem ich transportu. Sporządza się ją w odpowiedniej liczbie egzemplarzy - po jednym dla każdego z posiadaczy odpadów, który przejmuje odpady. Posiadacz odpadów, który przejmuje odpady od innego posiadacza, jest obowiązany potwierdzić przejęcie odpadów na karcie przekazania odpadów wypełnionej przez posiadacza, który przekazuje te odpady, niezwłocznie po jej otrzymaniu.

Dopuszcza się sporządzanie zbiorczej karty przekazania odpadów, obejmującej odpady danego rodzaju przekazywane łącznie w okresie miesiąca kalendarzowego, za pośrednictwem tego samego transportującego odpady wykonującego usługę transportu odpadów temu samemu posiadaczowi odpadów. Zbiorczą kartę przekazania odpadów sporządza się niezwłocznie po zakończeniu miesiąca, którego dotyczy.

Kierujący środkiem transportu, którym są transportowane odpady, jest obowiązany posiadać w trakcie transportu potwierdzenie wygenerowane z Bazy danych o produktach
i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, umożliwiające weryfikację informacji zawartych w karcie przekazania odpadów ze stanem rzeczywistym.

Posiadacz odpadów, który przejmuje odpady od innego posiadacza odpadów, niezwłocznie, każdorazowo po przejęciu tych odpadów, jest zobowiązany potwierdzić w Bazie przejęcie odpadów oraz dodać w niej informacje o masie odpadów, jeżeli jest ona inna niż masa podana przez posiadacza, który przekazał odpady, a także informacje o dacie i godzinie przejęcia odpadów.

Posiadacz odpadów, który przekazuje odpady do prowadzonych przez siebie miejsc zbierania odpadów lub miejsc przetwarzania odpadów, niezwłocznie, każdorazowo po przekazaniu tych odpadów, dodaje w Bazie nformacje o masie odpadów oraz o dacie i godzinie ich przekazania.

Transportujący odpady potwierdza transport odpadów w Bazie danych niezwłocznie po zakończeniu transportu.

Karta ewidencji odpadów. Prowadzi się ją dla każdego rodzaju odpadów odrębnie. Wpisów do kart ewidencji odpadów dokonuje się niezwłocznie po zakończeniu miesiąca, którego dotyczą. Ewidencje komunalnych osadów ściekowych oraz odpadów niebezpiecznych, a także zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego i pojazdów wycofanych z eksploatacji są prowadzone odrębnie.

Okres przechowywania. Posiadacz odpadów jest obowiązany do przechowywania dokumentów ewidencji odpadów przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono te dokumenty. Posiadacz odpadów jest obowiązany do udostępniania dokumentów ewidencji odpadów na żądanie organów uprawnionych do przeprowadzania kontroli.

Jeśli chcesz usystematyzować swoją wiedzę w zakresie bazy danych o odpadach oraz ochrony środowiska, zapraszamy na 2-dniowe szkolenie warsztatowe:

BDO - najnowsze wymagania prawne, zmiany w 2021 roku. Gospodarka odpadami i opakowaniami w praktyce